Üniversitemiz Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Y. Birol Saygı' a göre koronavirüs salgını yayılıyorken kendimizi çok iyi korumalıyız. Bunu yapmanın en kolay ve önemli yollarından biri, ellerin düzgün yıkanmasıdır.
Yıkama Esnasındaki Kurallar:
- Sabun Kullanmayı İhmal Etmeyin: Sadece yıkamak, hızlı bir durulama ve kurutma, ellerinizdeki mikropları gidermede etkili değildir. Sabun, bu mikropları cilt yağlarınızdan kaldırır ve uzaklaştırır. Sabun kullanırken elleri daha iyi ovma mikropları daha fazla temizler.
- Sabunu “Etkinleştirmelisiniz”: Önce ellerinizi ıslatın ve sabunu ellerinize pompalayın. Islak cildiniz sabunu daha kolay emebilir. Sabunun daha iyi köpüklenmesini ve daha etkili bir şekilde çıkarılmasını sağlar.
- Ellerinizi Yeterince Uzun Süre Ovalamalısınız: Tuvalet zamanınızı geçirmek için sıcak ve davetkar bir yer değildir. Hoş olmayan ortam, el yıkama rutininizde acele etmenize neden olabilir. Ama ellerini ovmak için yeterince zaman harcamıyorsanız, gerçekten fazla bir şey yapmıyorsunuz demektir. Sabun kullanımında köpürme ve ovma için uygun zamanı ayırmazsanız cildinizin yüzeyindeki mikropları öldürmede etkili olmayacaktır. Ellerinizi ıslattıktan ve sabunladıktan sonra, onları köpürtmek için en az 20 saniye harcamanız gerekir.
- Yeterli Sabun Kullanmalısınız: Bakteri ve virüslerin yüzeyleri kısmen yağlı maddeler içerdiğinden, sabundaki bileşenler mikroplar üzerinde tutulan kimyasal bir reaksiyon oluşturur, böylece mikroplar da köpükle ellerimizden uzaklaştırılır. Yeterli sabun kullanmazsanız, ona sihrini kullanma şansı vermemiş olacaksınız. Kullanacağınız sabun miktarı ellerinizin büyüklüğüne ve ne kadar kirli olduklarına bağlıdır. Birkaç pompa sıvı sabun almayı hedefleyin ve durulamadan önce ellerinizin hem önünün hem de arkasının sabun köpüğü ile kaplandığını hissettiğinizden emin olun.
- Çok Fazla Sabun Kullanmamalısınız: Sabun, el yıkamanın önemli bir bileşeni olup mikropları elinizden uzaklaştırmaya yardımcı olurlar. Bununla birlikte, çok miktarda sabun kullanmak da zararlı olabilir. Ellerinize çok fazla sabun pompalar ve düzgün durulamazsanız, gün içinde cildiniz tahriş olabilir. Sadece yeteri kadar sıvı el sabunu kullanınız. El yüzeyinizde iyi ve yeterli bir köpük hissedebilmeniz için yeterince kullanmalısınız. Yanlışlıkla fazla sabun kullanırsanız, ellerinizi iyice durulayarak ellerinizin tüm köpüklerden arındığına emin olun. Bu, cildinizde sabun kalıntısından kaynaklanabilecek cilt tahrişini önleyecektir.
- Tırnaklarınızı İhmal Etmemelisiniz: Ellerinizi köpürtmek için 20 saniyenin tamamını alacak kadar dikkatli olsanız bile, buna tırnaklarınızı dahil etmiyorsanız, el yıkama rutininiz etkisizdir. Mikroplar tırnaklarınızın altına kolayca yapışabilir. Özellikle yüzünüze ve teninize dokunduğunuzda, bu mikropları yaymaya devam etmektesinizdir. Tırnaklarınızın altını temizlemek için sağ eliniz ile parmaklarınızın uçlarını sol elinizin avuç içine sürün ya da tam tersini yapın. Bu hareketi sabun köpürtme işleminize dahil etmek, tırnaklarınızın altına sıkışan mikropları ortadan kaldırmanızı sağlayabilir.
- Ellerinizin Arkalarını İhmal Etmemelisiniz: Zaman kaygısı nedeniyle ellerinizin sırtını ovalamayı unutmak gibi ihmaller kolaydır. Dolayısıyla bu alanı 20 saniyelik ovma işlemine dahil ettiğinizden emin olmak için el yıkama tekniğinize dikkat edin.
- Ellerinizi Yeterince Durulamalısınız: Ellerinizi tamamen köpürdükten sonra, durulamak önemlidir. Köpüren sabun, cildinizin yağlarına sıkışmış mikropları çeker. Onları akan su ile durulamazsanız, mikroplar akıtılamayacak ve ellerinizde kalacaktır. Ayrıca sabun kalıntısı, ciltte tahrişe sebep olabilmektedir. Sabunu elinizden uzaklaştırıldığından emin olmak için ellerinizi ovuşturarak iyice durulamalısınız.
- Doğru Derecede Sıcak Su Kullanmalısınız: Sıcak su, ellerinizi mikroplardan temizlemenin birincil yoludur. Bununla birlikte, sıcak suyun bakterileri öldürmede etkili olması için 40 ila 550C olması gerekir. Sıcaklığın bakterileri öldürdüğü kesinlikle doğrudur, ancak onları öldürmek için sıcak suya tahammül edebildiğiniz kadar sıcak olması gerekir. Her ne kadar sıcak su birincil yöntem olsa da uygun el yıkama protokolüyle soğuk su da mikropları elinizden çıkarmak için sıcak su kadar etkili olabilir.
- Ellerinizi Kurutmayı İhmal Etmemelisiniz: Mikroplar ıslak ellerden daha kolay aktarılabilir. Kapı kolları veya diğer potansiyel olarak mikroplu nesneleri ıslak ellerle tutmanız gerekiyorsa, ellerinizi yıkamak için çok çalıştığınız mikroplarla tekrar kirletiyorsunuz demektir. Mümkünse kağıt havluları kullanın. Aceleniz olsa bile, herhangi bir yüzeye dokunmadan önce ellerinizin tamamen kurumasını sağlamak için zaman ayırınız. Elleriniz tamamen kuruyana kadar herhangi bir yüzeye veya kendinize dokunmayınız.
- El Kurutma Makinelerini Kullanırken Dikkat: El kurutma makineleri kağıt havlular kadar hijyenik değildir. Hijyen açısından kağıt havlular elektrikli hava kurutucularından daha üstündür. Sadece, ellerinizi iyice kurutmak için gereken miktarda kağıt havlu kullanın.
- Ellerinizi Yıkadıktan Hemen Sonra Musluğa Dokunmamalısınız: Ellerinizi yıkamanın hemen ardından musluğa dokunursanız, yine kendinizi bu mikroplara maruz bırakabilirsiniz. Günümüzde sıklıkla tercih edilen otomatik musluklar onlara dokunmanıza engel olsa da otomatik musluk olmayan yerlerde özellikle ellerinizi yıkadıktan sonra neye dokunduğunuza dikkat etmeniz gerekir. Mümkünse, ellerinizi yıkadıktan sonra musluğu kapatmak için temiz bir kağıt havlu kullanın.
- Ellerinizi Yıkadıktan Hemen Sonra Kapı Koluna Dokunmamalısınız: Ellerinizi yıkadıktan sonra kapı kolunu tutmak da ellerinizi kirletebilir. Dolayısıyla ellerinizi yıkadıktan sonra kapıyı açmak için de mümkünse temiz bir kağıt havlu kullanın. Ayrıca kapı koluna gereksiz yere dokunmaktan kaçının.
Bu içerik 23/03/2020 tarihinde güncellenmiştir.