Beykoz Üniversitesi Beykoz Lojistik Meslek Yüksekokulu İş Sağlığı ve Güvenliği Programı öğrencilerinin daveti üzerine Kimya Mühendisi A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı Sayın Nursel AKFINDIK 21 Şubat 2017 tarihinde okulumuza davet edildi. Sayın AKFINDIK, Meslek Hastalıkları dersinde İş Sağlığı ve Güvenliği, Meslek Hastalıkları ve Kimyasal Risk Etmenleri hakkında bilgelilerinin yanı sıra görev aldığı firmalarda kendisinin bizzat tanık olduğu iş kazaları ve meslek hastalıkları konusundaki tecrübe ve deneyimlerini bizlerle paylaştı.
Sayın Nursel AKFINDIK’ a davetimize icabet edip, bizlerle bilgi, tecrübe ve deneyimlerini paylaştığı için teşekkürü bir borç biliyoruz.
Ders sonunda arkadaşlarım ve ben, işyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda firmalarda uygulamalar, işverenlerin ve çalışanların iş kazaları ve meslek hastalıklarının meydana gelmesinden sonraki süreçte sergiledikleri doğru/ yanlış davranış ve tutumları konularında bilgi sahibi olduk.
Hazırlayan: Burak İSPİR, İş Sağlığı ve Güvenliği Programı
Sağlık, Hastalık, Meslek Hastalıklarının Tanımı ve İstatistikleri
Meslek hastalıklarının anlaşılması ve öneminin fark edilmesi için öncelikle tanımların yapılması ve meslek hastalıklarının gerekli önlemler alındığında %100 önlenebileceğini belirtmek istiyorum. Gerekli önlemler alındığında önlenebilir olan meslek hastalıkları, hastalığın meydana gelmesi durumunda edilemiyor ve yalnızca erken teşhisi durumunda hastalığın ilerlemesi durdurulabiliyor.
Sağlık, sadece hasta veya sakat olmama hali değil, fiziksel ruhsal ve sosyal açıdan iyi olma halidir (Dünya Sağlık Örgütü, WHO).
Hastalık, değişik etmenlerin, organ ve sistemlerde neden oldukları değişiklikler sonucunda; organ ve sistemlerin görevlerini yapamaz hale gelmesine hastalık denilmektedir (ALTINEL, 2015).
Meslek hastalığı, sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük halleridir (Kanun, 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Sağlık Sigortası, Madde 14).
İş kazası; Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, işveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle, bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özre uğratan olaydır (Kanun, 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Sağlık Sigortası, Madde 13).
İş kazalarını ve meslek hastalıklarının daha net anlaşılabilmesi için Dünyada ve Ülkemizde İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları sonucunda yaralan, iş görmez duruma gelen ve yaşamını yitiren insanların sayılarını vermek daha etkili olacaktır.
Uluslararası çalışma örgütü (ILO) verilerine göre;
- Bir (1) yıl içerisinde 2,34 milyon insan iş kazası ve meslek hastalıkları yüzünden hayatını kaybetmekte,
- İşe bağlı ölümlerin 321.000’ i iş kazaları nedeniyle olurken, 2,02 milyon ölüm meslek hastalıklarından kaynaklı olmakta,
- Her yıl günde ortalama 5.500 kişi meslek hastalıkları nedeniyle hayatını kaybetmekte,
- 270 milyon insan iş kazasına maruz kalmakta, yüzde onu (%10) kalıcı ya da uzun süreli sakatlıkla sonuçlanan 160 milyon meslek hastalığı vakası bildirilmekte,
- Zararlı etkenler nedeniyle her yıl 438.489 ölüm beklenmekte,
- Asbestoz tek başına 100.000 yaşamın sonlanmasına neden olmakta,
- Silikoz, Latin Amerika’ da maden çalışanlarının %37’ sini etkilemekte,
- Dünya iş gücünün %50’ sinin istihdam edildiği tarım sektöründe yılda 70.000 adet akut veya kronik zehirlenme vakası olduğu tahmin edilmekte,
- ILO verilerine göre bütün ölümlerin %3,9’ u iş kazası veya meslek hastalığı sonucu olmakta,
- Dünya nüfusunun 15 %’ i iş kazası veya meslek hastalıklarına maruz kalmakta,
- Dünya genelinde halen işsiz olan işgücünün 30%’ u daha önceki işleri sırasında meydana gelen iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle yeniden iş bulmakta zorlanmakta,
- Dünya Sağlık Örgütü tahminlerine göre dünyada her yıl 11.000.000 yeni meslek hastalığı vakası meydana gelmekte ve bunların 700.000’ i hayatını kaybetmekte,
- Avrupa Birliğine üye ülkelerde iş kazaları ve meslek hastalıkları sonucu yılda; 167.000 kişi hayatını kaybetmekte ve 159.000 kişi meslek hastalığına yakalanmakta,
- Avrupa’ da her 5 dakikada 1 çalışan iş kazası geçirmekte, her iki saatte bir 1 çalışan iş kazası nedeniyle hayatını kaybetmekte,
- Meslek hastalıklarında beklenen durum ülkeler arasında değişmekle birlikte, yılda her 1000 çalışandan 4- 12 çalışanda yeni meslek hastalığı olgusu beklenmeli (Harrington J.M.),
- Dünya Sağlık Örgütüne göre yılda % 0,4- % 0,12 arasında meslek hastalığı vakasının bildirilmesi beklenmekte,
Ülkemizde ise;
- Türkiye’ de 2010 yılında yaklaşık 40.000- 120.000 arasında meslek hastalığı vakası beklenmesine rağmen 2010 yılında 533 vaka bildirimi yapılmıştır.
- Dünyada her gün; 1 milyon iş kazası meydana gelmekte ve 4932 çalışan iş ile ilgili hastalıklar, 1096 çalışan ise iş kazası nedeniyle hayatını kaybetmektedir.
- Türkiye’ de her gün; 172 iş kazası meydana gelmekte ve 4 kişi iş kazası nedeniyle ölmekte, 6 kişi sürekli iş göremez hale gelmektedir.
|
Yıllar |
Çalışan Sayısı |
İş Kazası Sayısı |
Meslek Hastalığı Sayısı |
İş Kazası Sebebiyle Ölüm Sayısı |
Meslek Hastalığı Sebebiyle Ölüm Sayısı |
Toplam Ölüm Sayısı |
|
1995 |
4.410.744 |
87.960 |
975 |
798 |
121 |
919 |
|
1996 |
4.624.330 |
86.807 |
1115 |
1296 |
196 |
1492 |
|
1997 |
5.066.745 |
98.318 |
1055 |
1282 |
191 |
1473 |
|
1998 |
5.558.582 |
91.895 |
1400 |
1094 |
158 |
1252 |
|
1999 |
5.832.215 |
77.955 |
1025 |
1165 |
168 |
1333 |
|
2000 |
5.254.125 |
74.847 |
803 |
1167 |
6 |
1173 |
|
2001 |
4.486.881 |
72.367 |
883 |
1002 |
6 |
1008 |
|
2002 |
5.223.283 |
72.344 |
601 |
872 |
6 |
873 |
|
2003 |
5.615.283 |
76.668 |
440 |
810 |
1 |
811 |
|
2004 |
6.181.251 |
83.830 |
384 |
841 |
2 |
843 |
|
2005 |
6.918.605 |
73.923 |
519 |
1072 |
24 |
1096 |
|
2006 |
7.818.642 |
79.027 |
574 |
1592 |
9 |
1601 |
|
2007 |
8.505.390 |
80.602 |
1208 |
1043 |
1 |
1044 |
|
2008 |
8.802.989 |
72.963 |
539 |
865 |
1 |
876 |
|
2009 |
9.030.202 |
64.316 |
429 |
1171 |
0 |
1171 |
|
2010 |
10.030.810 |
62.903 |
533 |
1444 |
10 |
1454 |
|
2011 |
11.030.939 |
69.227 |
697 |
1700 |
10 |
1710 |
|
2012 |
11.939.620 |
74.871 |
395 |
744 |
1 |
745 |
|
2013 |
12.484.113 |
191.399 |
371 |
1360 |
0 |
1360 |
|
2014 |
13.240.122 |
221.366 |
494 |
1624 |
0 |
1624 |
|
2015 |
26.621.000 |
241.547 |
510 |
1252 |
0 |
1252 |
Tablo 11995- 2015 Yılları Arasındaki İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları İstatistikleri, SGK, 2016
Bu içerik 23/02/2017 tarihinde güncellenmiştir.